In het 20ste seizoen kan een proefsessie met bubbels niet ontbreken. Meer nog, we gaan niet voor doodgewone bubbels maar voor buitengewone Champagnes. Geen rijtje met verschillende restsuikergehalten, druiven of jaartallen op de proeftafel. Een indeling in gebieden of vinificatiemethoden vinden we ook niet spannend genoeg. We gaan voor emotie … ja, de emotie van uw dierbare wijnenthousiasteling. Los van de geëffende paden, gebaseerd op een hoogst individuele keuze met het risico dat niet iedereen die emotie deelt.
Champagne zou er niet zijn zonder de Engelsen. Toen King James I al het hout opvorderde voor de bouw van de Engelse vloot, ging men glas blazen boven steenkoolvuur. Dat glas bleek veel sterker te zijn dan het Franse glas. Terwijl Dom Pérignon nog koortsachtig zocht naar een oplossing tegen de ‘vins de diable’ was Christopher Merret al met de 2de gisting aan het experimenteren. Met het nieuwe glas ontwikkelden de bubbels zich perfect in een fles die niet langer kon ontploffen. Later haalden de Fransen hun achterstand in en perfectioneerden ze de sprankelende godendrank. Die geschiedenis levert ons vandaag fantastische Champagnes op en dat willen we bij Oenotopia met veel aandacht proeven.
Meer weten over de geschiedenis van Champagne?
Lees dan hier het artikel over de geschiedenis van Champagne of luister gewoon naar de podcast.
Het glas van onze selectie flessen ziet er alvast prima uit. Klaar om de inhoud te beoordelen. Champagnes die je op een of andere manier raken, dat is het thema van deze sprankelende proeverij bij Oenotopia. Raken door de manier waarop ze gemaakt zijn en door het effect daarvan op de kwaliteit van de wijn. Zeven bijzondere bubbels uit Champagne worden blind geproefd en in detail becommentarieerd. Drie groepen van een tiental proevers maken een analyse en ontdekken vervolgens op basis waarvan al dat moois in neus en mond tot stand kwam. Uw verslaggever van dienst laat zijn emoties de vrije loop en zegt telkens ook waarom.
Chassenay D’Arce, sélection brut
Een blend van 89% Pinot Noir, 8% Chardonnay en 3% Pinot Meunier uit de Vallée de l’Arce. We zijn in de Côte des Bar, in de Aube. Aan de noordzijde van deze subregio vinden we veeleer Pinot Noir terwijl de Chardonnay uit de meer kalkhoudende bodem in het Zuiden komt. Deze coöperatief gevinifieerde Champagne verbleef 4 jaar ‘sur lattes’ en geeft geuren van wit en geel fruit, amandel, rode appel, gist en een beetje karamel. Opvallend is het evenwicht tussen de frisse zuren en het lekkere fruit. De mousse is goed merkbaar maar fijn van stijl. Hier wordt jeugdige kracht gecombineerd met lekker fruit.
Marc’s emotie: “Voor een prijs van nog geen €33 krijg je finesse en genot in een erg evenwichtige structuur. Ga dat in de supermarkt maar eens zoeken … veel succes maar veel zal je niet vinden.”
André Clouet, Silver brut nature grand cru
Een deel van deze voor 100% uit Pinot Noir gemaakte wijn wordt gerijpt in gebruikte houten Sauternes vaten van wijnproducent Doisy-Daene. De druiven komen uit de grand cru’s Bouzy en Avize en dan zitten we in de regio Montagne de Reims. Minstens de helft van de gebruikte reservewijnen gaat enkele jaren terug tot zelfs 12 jaar. Het geeft ons een hele droge, geelgekleurde minerale Champagne met een erg lange afdronk. In de neus krijgen we rijpe appel, toast, brioche, sinaasappel, kruidigheid en een licht oxidatieve toets. Zuren en fruit houden elkaar in balans en liefhebbers van die kurkdroge stijl appreciëren dit ten volle.
Marc’s emotie: “Dit is een samenspel van 2 grand cru’s die ik persoonlijk goed ken. De Champagne combineert een accent van veroudering met een sappige fruitigheid tot in de afdronk in de droge stijl waar ik zo van hou. Hier geef ik met plezier €43 aan uit.”
Tarlant, zero brut nature
In zijn wijngaarden te Oeuilly, Boursault, Celles-les-Conde en Saint-Agnan teelt Benoît Tarlant de druiven voor deze schuimwijn. Hij is gemaakt met 32% Pinot Noir, 32% Chardonnay, 32% Pinot Meunier en 4% andere druiven zoals Pinot Blanc, Pinot Gris of wat Arbanne. De basiswijnen hebben zich in eiken vaten verder ontwikkeld en na de 2de fermentatie rijpte de wijn nog 6 jaar op de gistcellen in de fles. Die gisten zijn trouwens natuurlijk want Tarlant werkt biologisch. Voor €58 krijg je geuren van rijpe peer, brooddeeg en veel citrus. De smaak is romig en valt op door de hoge zuren.
Marc’s emotie: “Deze Champagne kan je drinken tijdens de hele maaltijd. Zijn frisse zuren pimpen elk gerecht en de romige fruitigheid streelt je gehemelte. Zuivere, geurige en spannende Champagne.”
J.L. Vergnon, Murmure, blanc de blancs, 1er cru brut nature
De J.L. staat voor Jean-Louis maar vandaag staat Didier aan het roer. Samen met zijn wijnmaker Christophe Constant liet hij deze wijn van 100% Chardonnay op inox rijpen en vervolgens nog 2 jaar in de fles ‘sur lattes’. Het resultaat is een mooie Champagne van zo’n €44. De pareling in deze wijn is heel fijn. En dat is ook zo als je’m proeft. Ananas, bloesem, appel, gist, mango en een beetje limoen stijgen als geuren op uit het glas. De smaak is geraffineerd met goede zuren en een heel wijnachtig rond mondgevoel. Alles eindigt in een mooie afdronk waarin de ananas samen met de appel op een briochebroodje lijkt te liggen.
Marc’s emotie: “Dit noem ik een ‘vineuze Champagne’. Beeld je een mooie witte Bourgogne in en doe er dan hele fijne bubbels bij. Heerlijk is dat, die wijnachtige fijne neus en smaak. Sensuele Champagne, of hoe noem je dat?”
Laherte Frères, Les Vigne d’Autrefois
In de Vallée de la Marne staan in Chavot en Mancy wijnstokken van Pinot Meunier die geplant zijn tussen 1947 en 1953. Meteen na de 2de WO dus. Een tijd van heropbouw met een blik op een betere toekomst. Thierry en Christian Laherte maken met de opbrengst daarvan deze bijzondere Champagne die met z’n prijs van €85 boven de basis uitsteekt. Wijn van deze Pinot Meunier werd 6 jaar gerijpt op de gisten in houten Bourgognevaten waarbij de wijn geregeld werd omgeroerd (‘battonâge’). Daarna rijpte hij nog 3 jaar op de fles. Alles gebeurt op basis van de biologische certificatie. Het resultaat is een speciale geel-grijze kleur in het glas waarin je gele en rode appel kan ruiken maar ook pompelmoes, abrikoos en iets dat op geconfijt fruit lijkt.
Marc’s emotie: “De smaak is vol en romig, heel romig voor een Champagne, en dat geeft een bijzonder lekker samenspel met de zuren en de fijne belletjes. Wat een afdronk maar vooral wat een talent en geduld van deze wijnmaker waar ik alleen maar respect voor heb.”
Robert Moncuit, grand cru reserve, Perpétuelle, extra brut
Uit de Côte des Blancs en meer bepaald in de grand cru Le Mesnil sur Oger komen de Chardonnay druiven waarmee Françoise en Pierre Amille van dit domein deze blanc de blancs maakten. Voor pakweg €43 krijg je een wijn die wel op een bijzonder manier geblend werd. Met een systeem dat lijkt op het solera-systeem dat we kennen van de Sherry, worden wijnen van 14 jaargangen gebruikt om dit te maken. Elk van de houten vaten wordt weer aangevuld met een wijn van de volgende jaargang en zo bouw je een voortdurend in het vat voortrijpende stroom van reservewijnen. Dat is waar de naam ‘Perpétuelle’ vandaan komt. Vervolgens volgt er nog minimaal 6 maanden rijping ‘sur lattes’. Dat geeft ons al snuffelend in het glas iets dat doet denken aan amandelen, bloemen, groene appel, noten en honing. Boeiend! Met de fijne pareling in de mond merk je ook de fraîcheur in combinatie met het witte fruit en een kleine nootachtige smaak.
Marc’s emotie: Los van het geld dat een dergelijk systeem aan reservewijnen wel moet kosten, heb ik vooral bewondering voor de manier waarop deze Champagne tot stand komt. Het resultaat is finesse en complexiteit en dus veel proefgenot.”
Fallet-Gourron, grand cru blanc de blancs
Het is even zoeken maar met wat moeite vind je in het centrum van Avize het wijnhuis Fallet-Prévostat dat al bestaat sinds 1610. In de ondergrondse kelder en gangen uit de 18de eeuw worden de basiswijnen 3 jaar gerijpt op Elzasvaten. Daarna volgt er nog minstens 4 jaar rijping ‘sur lattes’. Dat geeft een Champagne met een goud-gele kleur die ruikt naar een zomerse wandeling na een regenbui. Maar ook naar een mengeling van rijpe peer, nootjes, boter, vanille, bloesem, rabarber, masrsepein, krentenbrood en boterkaramellen. Dit is 100% grand cru uit Avize, Cramant en Oger en kost nu €70. In de mond proef je een fijne mousse, complexe smaken en naast de frisse zuren ook een oxidatieve hint. In de lange afdronk komen de rabarber, marsepein, rijpe peer en het krentenbrood terug.
Marc’ emotie: “Ik ben vroeger enkele keren zelf mijn Champagne gaan kopen bij Michel Fallet en zijn vrouw. Toen waren ze al richting de 80 en kostte deze Champagne eerst €16 dan €18. Voor mij is dit topniveau zonder marketing, zonder veel gedoe. Michel Fallet moet nu in de 90 jaar zijn en ik weet niet of zijn echtgenote, die vroeger graag 3 dagen op voorhand mijn bestelling kreeg om ze klaar te maken, nog leeft. Ik hoop het wel en wens hen het beste. Vandaag hebben de dochters de zaak in handen. Als extra activiteit bij hun drukke dokterscarrière. Van prijsstijgingen hebben ze alvast verstand. Maar de Champagne is gelukkig ook nog steeds goddelijk en mijn herinneringen aan de bezoeken nog hemels.”
We hebben geproefd en emoties gedeeld. Drie maal applaus en nog wat later zijn we het eens. Dit was leerrijk, leuk en lekker. Dit geeft aan dat er in Champage heel veel te ontdekken valt. Een onnoemelijke hoeveelheid bubbels in enorme verschillende stijlen ligt te wachten om geproefd te worden. Bij Oenotopia onderwierpen we 7 bijzondere exemplaren aan een organoleptisch onderzoek. De titel van dit artikel ligt meteen na de proefsessie al vast: Buitengewone bubbels. En dat zal elke aanwezige Oenotopia proever zeker beamen.