Wat vind jij nu van Pet Nat? De vraag kwam binnen op een vrijdagavond met een glas Champagne in de hand. In mijn hoofd kon die vraag niet onbeantwoord blijven en bruiste het verlangen om hier een stukje over te schrijven. Al was het maar om de liefste vraagstelster meteen te kunnen antwoorden en haar te verleiden tot een gezamenlijke proefsessie. Dus ja, Pet Nat. Wat?
In de trend van natuurwijnen is Pet Nat een aparte categorie. Pet Nat is de afkorting voor ‘pétillant naturel’. Een schuimwijn die op de oude manier wordt gemaakt door de wijn in het vat niet helemaal te laten vergisten zodat er nog wat restsuiker in blijft zitten. Het bottelen van die wijn zonder toevoeging van sulfiet zorgt ervoor dat de wijn door de resterende gistcellen, bij een wat hogere temperatuur, die overgebleven suikers verder omzet in alcohol wat spontaan bubbels veroorzaakt. De ‘methode traditionelle’ daarentegen gaat een volledige vergiste wijn bottelen en hier extra gist en rietsuiker aan toevoegen die de tweede gisting in de fles opstart om dan na vele maanden rijping het bezinksel uit de fles te halen en eventueel terug wat suiker toe te voegen waarna de wijn nog wat nagist in de fles. Pet Nat zet eigenlijk zijn eerste, niet geheel afgeronde, gisting verder in de fles waarbij het door de fermentatie gevormde koolzuur voor de belletjes zorgt. Afhankelijk van de wijn, de vergisting, het eventueel bijvoegen van wat gist, de hoeveelheid resterende suikers in de wijn en de temperatuur waarop dat gebeurt, ontstaan er verschillende soorten schuimwijn.
We hebben het dus over sprankelende natuurwijn. Pet Nat is niet alleen ‘in’ maar de bubbels zijn ook heel interessant om te proeven. In de Verenigde Staten heeft men het over ‘funky bubbles’. Door hun duurzame imago en wat goedkopere prijs, omdat ze sneller klaar zijn en op de markt komen, zijn ze populair bij jonge wijndrinkers. Betrouwbare marktdata is bijna niet te vinden. Een snelle zoektocht op het wereldwijde web leert wel dat ze in haast iedere wijnregio gemaakt worden en zowat elke wijnhandelaar biedt er minstens iets van aan. In 90% van de gevallen worden ze weggezet als natuurlijk, eerlijk, oprecht en dus beter. En dat is jammer. Wijn-extremisten prijzen ze aan als het meest gezonde, natuurlijke en eerlijke alternatief voor de zogezegd industriële wijnen vol met chemische toevoegingen en andere kwalijke interventies door geldbeluste bedrijven. Geïnteresseerde wijnliefhebbers weten dat het zo simpel natuurlijk niet is. Ook zonder het afzetten tegen de ‘andere’ wijnen is er over Pet Nat veel boeiends te vertellen.
Op de eerste plaats zijn het wijnen die gemaakt zijn met minimale interventie. Ook wel ‘wilde’ wijnen genoemd. En dat geeft bijhorende, soms bijzondere, aroma’s om te ontdekken. Authentiek zijn ze ook want de gebruikte oude manier, de ‘méthode ancestrale’, op basis van 1 gisting in de fles geeft een lagere druk in de fles dan bij de moderne methode. Dat resulteert doorgaans in minder uitgesproken bubbels of zelfs helemaal geen sprankel en een vaak merkbare lichte zoete toets. Natuurschuimwijnen worden tijdens de vinificatie amper gefilterd en zijn daarom vaak wat troebel. Soms gaat het fout want weinig filteren en geen toevoeging van sulfiet kunnen ongewenste ronduit foute geuren en smaken voortbrengen. De verdergezette gisting op fles geeft gelukkig meestal extra smaaknuances die voor de ene interessant en complex zijn maar voor de andere misschien wat ruw en ongepolijst aandoen. Door het feit dat het bezinksel van de gisten in de fles blijft, heeft Pet Nat algemeen gesproken een wat meer vettig of rond mondgevoel. In ieder geval zijn het boeiende wijnen die uitdagend zijn voor zowel de wijnmaker als de proever.
Zowel in wit als in rood vind je Pet Nat. Zijn bijzondere smaak biedt heel wat mogelijkheden om te combineren met aperitief en gerechten. Menigmaal worden er druiven met veel aroma intensiteit gebruikt voor deze wijnen. Die zorgen ervoor dat het karakter van de wijn intact blijft bij de rurale methode van schuimwijn maken. De wat ‘wildere’ smaken en de fruitintensiteit passen goed bij smaakvolle schotels. Gezien er weinig tussenkomst is bij het maken van Pet Nat, spreken we hier doorgaans niet van bewaarwijnen maar drinkt men natuurlijke schuimwijnen meestal jong. Dat betekent veelal frisse zuren passend bij zeevruchten, vishapjes en vleeswaren. Ook kazen met een hoge zuurgraad lenen zich goed voor een huwelijk met Pet Nat. Met wat minder sprankeling dan hun moderne broertjes gaan sommige ancestrale schuimwijnen wat ‘vineuzer’, iets meer wijnachtig, smaken wat eveneens mogelijkheden geeft voor de combinatie met eten. Een lager alcoholgehalte is inherent aan de manier waarop Pet Nat gemaakt is. Dat is ook fijn en draagt bij aan de trend van minder zware gastronomie.
Proeven is in ieder geval de basisopdracht. Met zijn vele stijlen en smaken is Pet Nat interessant om te ontdekken, lekker om te combineren met spijzen en boeiend om te vergelijken. Als sommeliers en wijnhandelaars nu meer de aandacht zouden vestigen op authenticiteit en hun bijzondere aromatische intensiteit dan geraken we een stap verder. Zij hebben in ieder geval alles in huis om dat interessante verhaal te vertellen. Oude wijn in nieuwe zakken eigenlijk maar dan positief bedoeld. Met veel aanbod om te ontdekken, te vergelijken en toe te passen in nieuwe en bijzondere smaakcombinaties. Zowel voor wijnliefhebbers die graag bijleren als nieuwe wijnconsumenten op wijnavontuur. En dat met als bijkomend voordeel dat ze gemaakt zijn zoals heel lang geleden op basis van een oude techniek zonder veel tussenkomst. ‘Taste meets authenticity’. Dat is heel wat anders dan natuur tegen industrie. Zeker als je op zoek gaat naar wie er vandaag allemaal Pet Nat produceert.