Klein en donker. Zo ziet de Malbec druif eruit. Gevoelig is ze ook, deze druif, want ze heeft het graag droog en warm. En ze kan niet tegen schimmels. Bovendien heeft ze graag dat het ’s nachts wat afkoelt anders rijpt ze niet goed. Ze neemt ook haar tijd, ja, want ze rijpt traag. En op 17 april is ze jarig want dat is het wereld-Malbec-dag.
Ze komt uit het zuidwesten van Frankrijk, meer bepaald uit Cahors waar ze Cot genoemd wordt. In haar geboortestreek stond ze lang bekend als de druif die zwarte wijnen voortbracht. Synoniemen voor Malbec zijn Agneste, Auxerrois, Bouyssales, Cagors, Cos, Nuar de Pressac, Pied de Perdrix, Pressac en Noir de Pressac. Vooral de naam Auxerrois is later nog blijven hangen maar heeft niets te maken met de Auxerrois blanc.
Recent DNA-onderzoek toont aan dat de Cot een natuurlijk kruising is van de Prunelard en de Magdeleine Noire, de moeder van Merlot. Een groot succes werd deze druif niet in Frankrijk. Haar wijnen zijn dan ook vaak als onderdeel van een blend gebruikt om fruit en molligheid aan de uiteindelijke wijn toe te voegen.
Enkel in Cahors vind je wijnen die voor 100% van Cot zijn gemaakt. Het enten van de druif had ze namelijk te productief gemaakt en, vooral, te gevoelig voor schimmels. Enkel de kalkrijke gronden rond Cahors zorgden voor een goede kwaliteit van de oogst. Nattere gronden, die haar groeikracht bevorderen, bleken namelijk nefast voor de kwaliteit van de druiven.
Reeds in de 1ste eeuw hadden de Romeinen wijngaarden aangelegd rond de stad Divona Cadurcorum, het latere Cahors. Ze verscheepten vaten met wijn over de rivier de Lot via Bordeaux naar Rome. We weten ook dat er op 18 mei 1152 tijdens het huwelijksfeest van Eleonora van Aquitanië en de 11 jaar jongere Engelse koning Henry II (Plantagenet) Cahorswijn geserveerd werd.
Tsaar Peter de Grote dronk rond 1700 Cahors als middel tegen zijn maagklachten. Hij had de wijn leren kennen via het Britse koningshuis. De naam Noir de Pressac duikt op in geschriften uit Pomerol van 1761. Iets later deed de naam Cot zijn intrede rond Cahors. Het is dan ook het oudste wijngebied van Frankrijk. Cahors had toen een stevige reputatie opgebouwd als uitstekende bewaarwijn.
Onze druif werd naar de Gironde gebracht in de 18de eeuw waar ze kleur en structuur bracht aan de Bordeauxwijnen van die tijd. Men denkt dat ze haar huidige naam dankt aan mijnheer Malbeck, een Bordelese wijnboer. In 1878 verwoestte de druifluisziekte bijna alle wijnstokken. Daarna werd er beduidend minder Malbec aangeplant. Merlot nam haar rol over. Na de grote vorst van 1956 zijn er nog meer Malbec stokken gerooid.
Intussen bracht landbouwkundige Michel Pouget de druif in 1853 vanuit Bordeaux naar Argentinië. Die bleek daar uitstekende wijnen op te leveren. Strenge selectie door de jaren heen maakt dat de Argentijnse Malbec vandaag anders is dan de Franse. De druiven zijn kleiner en de tannine is meestal soepeler. Het hoge aantal zonuren draagt daar natuurlijk aan bij.
In de jaren 1980 geraakte Malbec uit de mode en verdwenen ook wijngaarden in Argentinië. Sinds 2011 is Malbec echter de meest voorkomende druif in Argentinië. Hoewel veel oude wijnstokken verloren zijn gegaan, worden er nu zowel in Cahors als aan de andere kant van de oceaan zeer goede wijnen gemaakt met deze druif.
We hebben het dan over donkere, aromarijke en goed gestructureerde wijnen. Er is een merkbaar verschil tussen de Franse stijl en de overzeese stijl uit zowel Argentinië als de Verenigde Staten, Chili en Australië. Franse Malbec smaakt wat strakker, vooral door zijn tannine en zuren, met aroma’s van pruimen, vlees en bosbessen. De warmere landen geven eerder een Malbecwijn die meer fruitig is met een zachtere structuur en smaken van cacao en rijpe pruimen.
Het areaal wereldwijd aangeplante wijnstokken Malbec is ongeveer verdeeld als volgt:
- Argentinië: 70%
- Frankrijk: 20%
- USA, Chili, Australië: 10%
Algemeen gesproken kan je de wijnen van Malbec kenmerken als mollig met gemiddelde zuren en soepele tannine. Het alcoholgehalte is meestal ook hoger dan dat van Merlotwijn. Proeven is de boodschap om de verschillen vast te stellen. In de AOP Cahors dient de wijn voor 70% uit Cot te bestaan, doorgaans aangevuld met Tannat of Merlot. Er zijn uiteraard ook mooie 100% Malbec wijnen.
Argentijnse Malbec druiven staan vaak op zeer grote hoogte. Mendoza valley is het meest bekende gebied met daarbinnen de subzone Uco Valley als koploper. De combinatie van veel zon en merkbare afkoeling tijdens de nacht zorgt voor traag rijpende druiven die intens smakende wijnen voortbrengen met een zachte smaak.
Wist je dat de Malbec ook is toegelaten in de appellatie Ribera del Duero? En dat er nu ook Malbec wordt aangeplant in Zuid-Afrika? Of wist je dat er ook witte Malbec gemaakt wordt in Argentinië? En dat die in 2023 als nieuwe hype gelanceerd werd als frisse, medium-bodied en fruitige wijn? De druiven worden iets eerder geoogst dan voor de rode wijn wat dan ook bijdraagt aan de frisheid van de zuren en de citrussmaken.
En ja hoor, er is ook Malbec rosé en er worden mousserende wijnen gemaakt van deze boeiende druif. Tijd om te proeven dus. We proefden bij Oenotopia volgende wijnen:
- Mas del Perie, Fabien Jouves, Les Acacias, Cahors, 2020
100% Malbec van meer dan 40 jaar oude wijnstokken. Biodynamisch wijnbedrijf. Vergisting op beton en rijping in ‘foudres’. Donkere ongfilterde wijn. Zwarte kersen, vlezig, chocolade. Veel zuren en rond mollige smaak met merkbare tannines. Nog wat tijd nodig. Koele ernstige smaakvolle lekkere wijn met laag alcoholgehalte.
- Vaglio, Aggie, Malbec, Gualtallary, Mendoza, 2019
Single vineyard wijn van druiven uit een wijngaard met kalk en stenen in de grond. Malbec in een vlot drinkbare warmere stijl. Pruimen, vanille, drop, zoethout, koffie en rozemarijn. Full bodied met vooral fruit zoals zwarte kers in de smaak. Vlotte aangename vrolijke wijn.
- Luc Pirlet, Terroirs, Vin de Pays d’Oc, Malbec, 2022
Commerciële wijn gemaakt voor vlot drinkplezier. Pruimen, rode bessen en frambozen een een chocoladesausje. Afgeronde tannine, fris en medium bodied. Niet complex, niet groots, niet fijn … gewoon wijn.
- Altos Las Hormigas, Terroir, Valle de Uco, Mendoza, 2020
Zeer donkere wijn. Geconcentreerde neus van vlees, zwarte bessen, pruimenconfituur, chocolade, koffie, specerijen, vanille, snoepjes en viooltjes. Volle smaken van pruimen, frambozen en chocomousse. Mooi evenwicht tussen zuren, compacte fruit en rijpe jonge tannine. Finesserijke krachtige wijn.
- Riccitelli, Vino de las Chacayes, Valle de Uco, Mendoza, 2019
Zwarte bessen, gekookte pruimen, leder, chocolade, bramen, kruiden. Donkere kleur. Fris, snoeperig, kruidig, rijp maar nog bewaarpotentieel. Fijn fruit en lange afdronk. Zeer goed gemaakte bewaarwijn die nu al na karafferen heerlijk is.
- Château de Cayx, cuvée Majestée, 100% Malbec, Cahors, 2014
Ondanks de leeftijd nog zeer jeugdige gefaseerde krachtige smaak. Pruimen, chocolade, vanille, laurier, bloemen. Veel zuren en tannine maar mooie kwaliteit. Kruidige-fruitige smaak. Serieuze majestueuse wijn.
- Michelini i Mufatto, La Cautiva, Gualtallary, Mendoza, 2020
Donkere wijn die soepel en elegant smaakt. Zwart fruit, fumé en rood fruit. Soepel en evenwichtig. Zonnig en gedistingeerd. Lekker fijne hoogstaande wijn.
Wil je hierna nog meer Malbec? Dat kan:
Lees hier alles over World-Malbec-Day.
Zin om alle Malbec’s uit Cahors te proeven? Ga dan naar de Cahors Malbec Lounge.
Feesten en proeven? Ga dan van 19 tot 21 januari naar ‘La Saint-Vincent des vins de Cahors’.