Chardonnay is haast een merknaam geworden. Omdat zijn groeikracht goed is maar vooral omdat dit ras zich thuis voelt in diverse klimatologische omstandigheden, vind je ‘m op vele plekken in de wijnwereld terug. Blindproevers herkennen Chardonnay vaak op basis van enkele typische kenmerken. Betekent dit dat Chardonnay overal hetzelfde smaakt? Zeker niet! Dat is nu net de charme van Chardonnay.
Oorspronkelijk zou deze druif uit Frankrijk komen. ‘Beaunois’ werd hij genoemd ergens in de 16de eeuw en dan bevinden we ons in de Bourgogne. Ook in de Champagne zijn er vroege sporen gevonden van zijn aanwezigheid. Chardonnay’s ouders zijn Pinot Noir en Gouais Blanc. Wijn van dit internationale ras heeft in vergelijking met andere wijnen wat minder zuren maar wel meer alcohol. Smaken van Chardonnay kunnen echt heel verschillend zijn.
Als primaire aroma’s van Chardonnay ruik je vaak limoen, appel en ananas. In een koel klimaat als Chablis, Oostenrijk of Oregon krijg je iets als citrus, groene appel en perzik. Zonrijke wijnvelden in Zuid-Afrika, Zuid-Amerika en Californië bijvoorbeeld, maar ook steeds meer warme jaargangen in Europa, geuren meer naar ananas, passievrucht en honing. Chardonnay geteeld in een warm land op grote hoogte of nabij de oceaan kan eveneens heel fris zijn.
Chardonnay is niet heel aromatisch en dus goed geschikt om op houten vaten te rijpen. Houtlagering geeft bijkomende geuren als boter, vanille, toast, noten, amandel en crème brulée. Menig proever denkt dat dit typisch is maar er bestaan volop kwalitatieve frisfruitige exemplaren zonder hout. Het omroeren van het bezinksel van de gistcellen, “battonage”, zorgt voor een romig mondgevoel. Afhankelijk van het ‘terroir’ proef je ook minerale smaken als natte rotsen en zout. Kalkrijke gronden geven, algemeen gesproken, de mooiste resultaten.
Boeiend is het dus om dit proefondervindelijk vast te stellen aan de hand van een selectie van zeven Chardonnays ‘around the world’. Met nieuwsgierigheid en ernst uitvoerig gedegusteerd. Licht en fris versus vol en rijp is de eerste afweging. Mineraliteit tegenover fruitigheid de andere as waarop de wijn wordt ingedeeld. Zo definiëren we vier stijlrichtingen. Ervaren Chardonnay proevers weten uiteraard dat de proefrealiteit meer genuanceerd is.
Als referentiewijn is Saint Aubin geen slechte keuze. De 1er cru Murgers les Dents de Chien 2019 van Jean Chartron is een schoolvoorbeeld van zijn huisstijl. Een enorm pure wijn die een beperkte houtlagering krijgt. Citroen, witte bloemen en ananas dansen in de neus met een vleugje boter. Lekker fruit volgt op frisse zuren en de mollige smaak gaat in de afdronk over op een lichtzoute eindtoets. Elegante frisse wijn met mondvullend geel fruit en minerale finale.
Uit Zuid-Afrika, Swellendam, komt de Olivedale Chardonnay 2020 met zijn fruitige volle smaak. De wijn wordt op basis van volle trossen natuurlijk gefermenteerd en vervolgens gerijpt in grote Franse eiken vaten. Geuren van geel fruit, vanille en karamel stuiven uit het glas van deze goudgele wijn. Fris in de aanzet waarna de wijn het gehemelte voorziet van een fruitige op gele appel en toffee lijkend film. Geen subtielsmakende wijn, wel een mooi gemaakte evenwichtige genietwijn.
Robert Parker vindt Bodeags Catena Zapata zowat het beste wijnhuis van Argentinië. Een kritische proef op de som met de White Stones Mendoza Chardonnay van 2019 bevestigt de hoge verwachtingen. De aroma’s in het glas zijn complex en hebben iets van citrus, perzik, bloesem, stenen en mango. Bijzonder fris van smaak als gevolg van de enorme hoogte waarop deze druiven groeien. Mondvullend zonder overdreven te zijn en voorzien van een heerlijke spankracht in de smaak. De afdronk is lang, enorm lang. Meesterlijke wijn waarbij de zon voor hoogwaardig fruit zorgt en de hoogte voor een gelaagde structuur.
Van bij Hain uit de Moezel komt de 2020 Chardonnay. Het is eens wat anders dan Riesling. Vlak bij de Piesporter wijngaard komt deze frisse en koele wijn tot stand. Groene appel, perzik en wat vanille vinden hun weg naar de lucht. Licht en strak doch stijlvol en met een zeer goed evenwicht tussen zuur en fruit. Sappig met een smaak zoals je die alleen maar in Duitsland kan verwachten. Een tikkeltje streng op het eerste zicht maar ‘gemütlich’ en degelijk bij het vervolg. Frisse, strakke wijn met een lekkere fruitbalans in een koele stijl.
Hunting Hill is de in 1982 geplantte wijngaad van de Kumeu River range in het Nieuw-Zeelandse Auckland van de Brajkovich familie. Als gevolg van de vatrijping domineren aanvankelijk de ‘toasty’ geuren. Na walsen maken deze plaats voor een meervoudig geurpallet met perzik, limoen, rijpe appel en witte bloemen. Boeiend! Veel aciditeit in de smaak die gebalanceerd wordt door ragfijn fruit als appel, ananas en rijpe peer. Vanille, boter en steenachtige geuren vervolledigen het lijstje. En dat allemaal tot in de immens lange afdronk. Rijpe doch edele Chardonnay uit 2019 waar elk glas een nieuw avontuur is. Ook nog binnen 10 jaar.
Chablis heeft zijn reputatie als de ultieme strakke, droge Chardonny met de duidelijke invloed van de kalkrijke bodem. Deze 1er cru Mont de Milieu 2017 is de topwijn van wijndomein Pinson. In de snuffelfase aroma’s van groene appel, perzik, vanille en boter. Vervolgens ook perzik en iets lichtkruidigs. Kenmerkende strakke zuurstructuur bij het proeven maar de smaken zijn rijper dan verwacht en doen denken aan abrikoos, mango en gele appel. Dat biedt een heerlijk evenwicht met het opvallende zuur. Frisse, koele en mooie wijn die een heel goede smaakbalans heeft.
Pio Cesare heeft in zijn domein in Alba een experimentje gedaan. Aan de 2021 Langhe Chardonnay heeft hij een klein beetje Sauvignon Blanc toegevoegd. De grasachtige, kruidige en op kruisbessen lijkende geuren vallen meteen op en liggen als het ware bovenop de honing, perzik, citrus en de boterige impressies van de Chardonnay. Speciaal. Deze cuvée L’Altro laat je speeksel produceren en het gele fruit in de mond combineert goed met de ‘fraîcheur’. Niet te vergelijken met de 100% Chardonnay Piodilei van dit zelfde huis. Verfrissend, intrigerend en een goede begeleider van vele visgerechten en salades.
Chardonnay, je vindt ‘m bijna overal. Toch smaakt hij niet overal hetzelfde. Herkenbaar zijn de primaire aroma’s en de structuur. Divers, boeiend en leerrijk zijn de verschillen die je bij vergelijkend proevend aantreft. Een druif met vele mogelijkheden. Beschikbaar in vele stijlen en kwaliteiten. Goed, hij is haast een merknaam geworden. Wel van een merk met veel verschillende uitingen. Als je die gaat vergelijken dan wordt het pas echt leuk. Dat is de charme van Chardonnay.